A b d e s t ( الوضوء )


(Arapça: الوضوء ), Müslümanların, namaz gibi belli ibadetleri yapabilmek için bir düzen içerisinde bazı organları yıkayıp bazılarını mesh etme yoluyla yaptıkları arınma ve temizliktir. Kur'ana göre her namazın yanında bedensel temizlenme amacıyla belli organları yıkamak (gasil) ve meshetmek (mesih مسح) şeklinde anlatılır. Suyun abdeste uygun olması önemlidir. Su abdeste tadı, bulanıklığı ve kokusunun olağan olması ile uygun olmaktadır

Abdest Âyetleri


Âyetin ayakları anlatan “ercüleküm” kelimesinin okunuşu kıraat mezhepleri arasında ihtilaflı bir konudur. Kelime iki şekilde okunabilir; ercüleküm şeklinde okunduğunda abdest alırken ayakların yıkanması gerektiği anlaşılır, ercüliküm şeklinde okunmasında ise ayakların yıkanmıyacağı, sadece meshedileceği anlaşılır. Âyette kullanılan vücûhe küm (vecihleriniz, Arapça: وجوه كم) ibaresi, başın ön yanı için kullanılır, bu yüzden başta saçların döküldüğü ön kısım, yüz, boyun altı demektir. Baş sıvazlanırken, âyette sınır koymadığı için, baş adlı organın başın ön yanı dışındaki her yanı, kulaklar, ense, boyun sıvazlanır.

2. Bakara Sûresi ( سُورَةُ الْبَقَرَةِ )    Âyet : 222
4. Nisâ Sûresi ( سُورَةُ النِّسَاءِ )    Âyet : 43
5. Mâide Sûresi ( سُورَةُ الْمَائِدَةِ )    Âyet : 6
9. Tevbe ( Berâe ) Sûresi ( سُورَةُ التَّوْبَةِ )    Âyet : 108
56. Vâkia Sûresi ( سُورَةُ الْوَاقِعَةِ )    Âyet : 79
74. Müddessir Sûresi ( سُورَةُ الْمُدَّثِّرِ )    Âyet : 4 - 5


Teyemmüm


Fakihlere (fıkıh alimi) göre namaz kılmak için abdest yerine bazı durumlarda teyemmüm (Arapça: تيمم) yapılabilir. Ayrıca teyemmüm, hastalık, yolculuk, su bulmama/suyun olmaması veya erişilememesi gibi durumlarda boy abdesti yerine de yapılır. Kur'an'da teyemmüm yapmak için türâb تراب (toprak) sözcüğü kullanılmaz, bunun yerine said صعيد sözcüğü kullanılır ki bu sözcük "toz, toprak, taş vs." anlamına gelmektedir . Kullanıma uygun su bulunduğu zaman bozulmaktadır.

Abdestin farzları


Şia alimlerden bazıları "ayaklara meshetmenin" abdestin farzlarından olduğuna, bazı alimler meshin farz, yıkamanın sünnet olduğuna, diğer bir kısmı ise her iki uygulamadan birisini yerine getirmenin yeterli olacağına inanmışlardır.

Sünni alimlere göre abdestin farzları dörttür:

• Başın dörtte birini meshetmek, yani ıslak elle sıvazlamak.
• Kolları (dirsekleriyle beraber) yıkamak.
• Yüzü yıkamak.
• Ayakları (topuklarıyla beraber) yıkamak.


Abdestin sünnetleri


Niyet etmek ( Örnek ; " Niyet ettim Allah rızası için farz abdesti almaya " )

• " Euzübillahimineşşeytanirracim " ve " Bismillâhir rahmânir rahîm " ile başlamak
• Evvela ellerini bileklerine kadar yıkamak
• Misvak kullanmak
• Bir âzâ kurumadan diğerini yıkamak
• Ağzına ve burnuna üç kere su vermek
• Kulağını meshetmek
• Parmaklarını hilâllemek; yâni bir elin parmaklarını diğer elin parmakları arasına geçirip çekmek
• Âzâları üçer kere yıkamak
• Başını kaplama meshetmek
• Abdesti tertip üzere almak; yâni abdest âzâlarını sırasıyla yıkamak
• El ve ayaklarını yıkamakta parmak uçlarından başlamak
• Abdest alırken okunacak birçok duâ olmakla beraber evlâ olan bütün âzâlarını yıkarken besmele çekip şehâdet getirmektir


Abdestin mekruhları


Şia alimlerden bazıları "ayaklara meshetmenin" abdestin farzlarından olduğuna, bazı alimler meshin farz, yıkamanın sünnet olduğuna, diğer bir kısmı ise her iki uygulamadan birisini yerine getirmenin yeterli olacağına inanmışlardır.

• Sağ el ile sümkürmek
• Abdest âzâlarından birini üç defadan az veya fazla yıkamak
• Suyu yüzüne çarpmak
• Güneşte ısınmış su ile abdest almak
• Suyu çok az kullanmak veya israf etmek
• Abdest alırken konuşmak
• Sünnetlerini terk etmek


Abdesti bozan durumlar


Nisâ Sûresi, 43 âyetine göre sekerat (şuuru yerinde olmamak: delilik/cinnet, esriklik/sarhoşluk, bayılmak-baygınlık, uyku-uyumak...) durumu ile boşaltım organlarından çıkış olması durumu namaza dolayısıyla da abdestin varlığına engeldir. Maide Suresi 6. âyetine göre namaz için abdest ya da teyemmüm şarttır.

• Boşaltım organlarından idrar, kan, meni, gaita (dışkı), yel gibi katı, sıvı veya gaz çıkması,
• Uyumak, delirmek, bayılmak, sarhoş olmak gibi idrak gücünün kaybedildiği durumlar,
• Kanama,
• Cinsî münasebet,
• Ağız dolusu kusmak,
• Teyemmüm almış birinin su bulması,
• Yellenmek.

Şia alimlerden bazıları "ayaklara meshetmenin" abdestin farzlarından olduğuna, bazı alimler meshin farz, yıkamanın sünnet olduğuna, diğer bir kısmı ise her iki uygulamadan birisini yerine getirmenin yeterli olacağına inanmışlardır.


Engelli abdesti


Normal abdest almasına engel bir durumu olan Müslüman'ın, rahatsızlığına göre farklı yönlerden eksik kalan abdesttir.

Vücudunun belli yerlerini tıbbi sebeplerden yıkayamayan insanlar normal abdest almaktan muhaf tutulur. Örnek olarak, kolu kırılan ve alçıya alınan kişi abdestini alır; ancak kolunu yıkayamadığından sadece alçının üstünü suyla mesh edebilir. O da zararlıysa, onu da yapmaz. Vücudunda devamlı kanayan yara olan Müslümanlar da engelli abdesti alır. Buna göre, normal abdest alırlar, fakat bu abdestle sadece tek vakit namazkılabilirler. Engelli abdesti alan Müslüman'ın, tam abdest alan Müslüman'a cemaatle kılınan namazlarda imamlık yapması uygun görülmemiştir.


Abdest nasıl alınır.?


1. Eller bileklere kadar Üç kere oğusturularak yıkanır.
2. Sağ elle, ilkin ağza, sonra buruna olmak üzere, üçer kere su alınır.
3. Yüz, Üç kere yıkanır.
4. Dirseği biraz aşacak şekilde önce sağ kol, sonra sol kol üçer kere yıkanır.
5. Sağ elin içi ıslatılıp, alından enseye doğru sıvazlanarak baş mesh edilir.
6. Islak elin başparmağıyla, serçeparmağıyla sıvazlanarak kulaklar mesh edilir.
7. Islak parmakların tersiyle, ense ortasından yanlara doğru boyun da mesh edilir.
8. Topuğu biraz geçmek üzere, sol elle ilkin sağ, sonra sol ayak yıkanır.